Vấn nạn bản quyền
Trong những năm gần đây, sau khi OpenAi ra mắt chatbot cũng như phát triển khả năng tạo sinh hình ảnh thônq qua các nội dung từ web, cuộc đua AI nhanh chóng nóng lên với sự tham gia của nhiều tên tuổi như Stable Diffusion, chatbot Gemini của Google và Meta AI. Mặc dù các chatbot này mang lại lợi ích lớn cho người dùng, chúng cũng gây ra các hệ lụy pháp lý về quyền sở hữu trí tuệ khi những nội dung mà nó sử dụng để huấn luyện, lại vốn thuộc quyền sở hữu của các nhà sáng tạo nội dung, các nghệ sĩ, các công ty truyền thông. Đơn cử là vụ kiện giữa The New York Times và OpenAI - Microsoft khi bài báo của hãng tin này bị sử dụng mà không có phép. Tuy nhiên, OpenAI và Microsoft phản bác rằng họ sử dụng thông tin này một cách hợp lý.
Ngoài ra, còn có các tranh chấp về mô hình chuyển đổi văn bản thành hình ảnh. Vụ kiện giữa các họa sĩ truyện tranh, nhiếp ảnh gia với Google liên quan đến việc Google huấn luyện Imagen, công cụ tạo hình ảnh của họ, bằng cách sử dụng các tác phẩm có bản quyền. Google lập luận rằng “luật pháp Mỹ từ lâu đã hỗ trợ việc sử dụng thông tin công cộng theo những cách mới và có lợi.”
Đỉnh điểm vào năm 2023, Getty Images, kho dữ liệu ảnh lớn nhất thế giới, phát hiện watermark của họ bị tái tạo lại qua Stable Diffusion. Vụ kiện giữa Getty và Stability AI đã nổ ra, nhưng Stability AI khẳng định họ không vi phạm quyền sở hữu trí tuệ của Getty.
Ảnh tạo sinh bởi Picsart, một công ty được Getty cấp phép sử đụng hình ảnh của họ
Xung đột lợi ích này dẫn đến việc các công ty tìm cách thúc đẩy bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ, đảm bảo các nghệ sĩ và nhà sáng tạo được trả tiền nếu nội dung của họ được dùng để huấn luyện AI. Đây là một phần của nỗ lực lớn nhằm thay đổi cách AI sử dụng dữ liệu có bản quyền thay vì các nội dung không được cấp phép.
Giải pháp
Đối mặt với vấn đề này, mỗi công ty có những hướng tiếp cận khác nhau, nhưng nhìn chung họ đều đang cố gắng xây dựng các hệ thống tạo sinh hình ảnh lớn dựa trên dữ liệu mà họ có.
Cụ thể, Getty đã hợp tác với nhà sản xuất chip Nvidia để xây dựng mô hình riêng của mình. Qua đó, khách hàng có thể nhập vào các yêu cầu, xác định chất lượng, phong cách và các tham số khác như màu sắc, độ sáng, để có được kết quả mong muốn. Ngoài ra, Getty cùng 20 công ty hình ảnh khác đang cung cấp dữ liệu cho Bria AI, một công ty khởi nghiệp của Israel, để xây dựng một mô hình AI. Bria sẽ chia sẻ doanh thu từ trình tạo của mình với Getty và các đối tác khác, và Getty sẽ phân phối phần lợi nhuận của mình cho các nhiếp ảnh gia, nhà sáng tạo với mức giá 30 cent cho mỗi đô la kiếm được. Điều này đảm bảo quyền lợi và thúc đẩy các nhà sáng tạo nội dung tiếp tục làm việc.
Ảnh tạo sinh bởi BriaAI thông qua dữ liệu mà Getty cho phép họ truy cập
Shutterstock, một thương hiệu lớn khác về hình ảnh và video, đã tiếp cận AI một cách khác biệt so với Getty. Họ đã bán hình ảnh cho các nhà cung cấp AI lớn như OpenAI vào năm 2021 và thu lại 104 triệu USD. Công ty cho biết chiến lược cấp phép sẽ thay đổi khi họ ra mắt hai mô hình AI vào cuối năm: một với công ty sản xuất phần mềm Databricks để tạo sinh hình ảnh và một mô hình khác với Nvidia để tạo sinh hình ảnh 3D.
Hơn nữa, Shutterstock đã xây dựng một quỹ đóng góp vào năm 2022 để bồi thường cho các nghệ sĩ khi sản phẩm của họ được sử dụng cho AI. Số tiền nhận được phụ thuộc vào mức độ các nhà sản xuất AI trả cho Shutterstock, tỷ lệ từ hợp đồng ban đầu và mức độ người dùng sử dụng hình ảnh của họ để tạo ra các sản phẩm khác. Tuy nhiên, việc có quá nhiều mô hình AI tạo sinh hiện nay, cho ra các bức ảnh tinh xảo, có thể làm xói mòn triển vọng công việc lâu dài của các nghệ sĩ.
Điều này đã tạo nên một thị trường mới mà một số công ty như OpenLicense đang cố gắng đánh chiếm. OpenLicense muốn làm cầu nối giữa AI và các nhà sản xuất nội dung, tạo ra nơi mà các doanh nghiệp AI có thể tìm thấy dữ liệu để huấn luyện, và các nghệ sĩ có thể theo dõi xem mô hình nào đang sử dụng các tác phẩm của họ. Mức thanh toán sẽ tăng dần theo tần suất sử dụng các bức ảnh. Nếu một bức ảnh được tham khảo một triệu lần để tạo ra hình ảnh, nghệ sĩ có thể mong đợi nhận được tới 12.000 USD tiền bản quyền. Công ty này hiện đã bắt đầu làm việc với các nhà sáng tạo trên ImageShack, một trang web lưu trữ hình ảnh mà họ đã hợp tác.
Nguồn: The New York Times
