Trong thế giới hiện đại, giao tiếp không chỉ là phương tiện để con người trao đổi thông tin mà còn là yếu tố quyết định sự thành công trong công việc, học tập và các mối quan hệ xã hội. Khi xã hội ngày càng phát triển, con người không chỉ giao tiếp trực tiếp mà còn kết nối với nhau qua nhiều hình thức khác nhau như điện thoại, email, mạng xã hội hay hội nghị trực tuyến. Khả năng giao tiếp hiệu quả giúp cá nhân thể hiện quan điểm, thấu hiểu người khác và tạo dựng những mối quan hệ bền vững. Ngược lại, sự thiếu hụt kỹ năng giao tiếp có thể dẫn đến hiểu lầm, mâu thuẫn và những rào cản trong cuộc sống. Vì vậy, trong thời đại công nghệ số và toàn cầu hóa, giao tiếp không chỉ là một kỹ năng cần thiết mà còn là chìa khóa mở ra cánh cửa thành công và hạnh phúc. Chính vì vậy, cuốn sách Khéo Ăn Nói Sẽ Có Được Thiên Hạ của Trác Nhã đã ra đời.

I. Giới thiệu về tác giả, tác phẩm

Trác Nhã là Thạc sĩ Tâm lí học trường Đại học Sư phạm Bắc Kinh. Và tất nhiên cô cũng là một tác giả khá nổi tiếng tại Trung Quốc cũng như Việt Nam và một số quốc gia trong khu vực. Sách của tác giả Trác Nhã thường chú trọng đến những hướng dẫn các kỹ năng sống hữu ích cho bạn đọc, chẳng hạn như cách giao tiếp khôn khéo trong sách Khéo Ăn Nói Sẽ Có Được Thiên Hạ còn trong sách Sức Hút Của Kỹ Năng Nói Chuyện sẽ giúp bạn đọc biết cách nắm vững thần thái và ngôn ngữ trong các tình huống giao tiếp khác nhau giúp lời bạn nói ra dễ dàng thuyết phục người nghe và để lại ấn tượng tốt đẹp trong mắt mọi người. Hoặc giả dụ bạn đang gặp rắc rối trong đời sống hôn nhân thì có thể đọc qua sách Chín Nguyên Tắc Làm Một Người Chồng Tốt để tìm được bí kíp để có một cuộc sống vợ chồng hạnh phúc viên mãn…

II. Tóm tắt cuốn sách

Khéo Ăn Nói Sẽ Có Được Thiên Hạ của Trác Nhã là một cuốn sách hướng dẫn nghệ thuật giao tiếp hiệu quả, giúp người đọc cải thiện kỹ năng nói chuyện để tạo dựng mối quan hệ tốt đẹp trong cuộc sống và công việc.

Cuốn sách nhấn mạnh rằng giao tiếp không chỉ là nói chuyện mà còn là cách ta lắng nghe, thấu hiểu và ứng xử khéo léo trong từng tình huống. Nội dung được chia thành nhiều phần, hướng dẫn cách bắt chuyện, duy trì cuộc hội thoại, nói chuyện thuyết phục, ứng xử thông minh khi đối mặt với mâu thuẫn, và cách thể hiện bản thân sao cho thu hút.

Tác giả cũng đưa ra nhiều tình huống thực tế, giúp người đọc học cách linh hoạt trong lời nói để đạt được sự đồng cảm, thuyết phục và tạo ảnh hưởng với người khác. Cuốn sách không chỉ hữu ích cho những ai muốn cải thiện giao tiếp mà còn là chìa khóa giúp thành công trong công việc và cuộc sống.

III. Nội dung chính của cuốn sách

Phần 1: Dám nói chuyện, nắm vững kĩ năng giao tiếp

Giao tiếp là một trong những kỹ năng quan trọng nhất giúp con người xây dựng mối quan hệ, phát triển sự nghiệp và đạt được thành công trong cuộc sống. Tuy nhiên, không phải ai cũng tự tin và biết cách giao tiếp hiệu quả. Nhiều người e ngại, sợ hãi khi phải nói chuyện trước đám đông hoặc đơn giản là không biết cách bắt chuyện, duy trì cuộc hội thoại. Chính vì vậy, để trở thành một người giao tiếp giỏi, trước hết chúng ta cần phải dám nói, vượt qua nỗi sợ và không ngừng trau dồi kỹ năng giao tiếp một cách bài bản.

- Vượt qua nỗi sợ hãi khi giao tiếp:

Một trong những rào cản lớn nhất đối với việc giao tiếp chính là nỗi sợ bị đánh giá. Nhiều người lo lắng rằng nếu mình nói sai, người khác sẽ cười chê, hoặc nếu mình thể hiện ý kiến, mọi người sẽ không đồng tình. Chính những suy nghĩ này khiến chúng ta trở nên rụt rè, tránh giao tiếp và dần dần mất đi sự tự tin. Nhưng thực tế, không ai có thể giỏi giao tiếp ngay từ đầu. Những diễn giả xuất sắc, những nhà lãnh đạo tài ba cũng từng trải qua giai đoạn lo lắng khi đứng trước người khác. Điều quan trọng là chúng ta phải dám bước ra khỏi vùng an toàn, dám thử thách bản thân, chấp nhận rằng sai lầm là một phần của quá trình học hỏi.

Để vượt qua nỗi sợ, hãy bắt đầu bằng những cuộc trò chuyện nhỏ hàng ngày. Hãy chào hỏi đồng nghiệp, bắt chuyện với một người bạn mới, hoặc tham gia các buổi thảo luận nhóm. Dần dần, bạn sẽ cảm thấy tự nhiên hơn khi giao tiếp. Ngoài ra, hãy tập trung vào nội dung câu chuyện thay vì lo lắng về bản thân. Khi chú tâm lắng nghe và phản hồi chân thành, bạn sẽ quên đi sự lo lắng và cảm thấy thoải mái hơn khi nói chuyện.

- Nắm vững kỹ năng giao tiếp – Chìa khóa để kết nối thành công:

Dám nói là bước đầu tiên, nhưng để giao tiếp hiệu quả, chúng ta cần nắm vững những kỹ năng quan trọng. Một người giao tiếp tốt không chỉ biết nói mà còn biết lắng nghe, thấu hiểu và điều chỉnh cách nói chuyện phù hợp với từng tình huống.

Kỹ năng lắng nghe chủ động: Lắng nghe không đơn thuần là nghe âm thanh mà còn là quá trình tiếp nhận và phản hồi thông tin một cách tích cực. Khi giao tiếp, nhiều người thường có xu hướng chỉ chờ đến lượt mình nói mà không thực sự quan tâm đến người đối diện. Điều này dễ khiến cuộc trò chuyện trở nên nhàm chán và không hiệu quả. Lắng nghe chủ động đòi hỏi bạn phải tập trung vào người đang nói, gật đầu hoặc đưa ra phản hồi thể hiện sự quan tâm, đặt câu hỏi để làm rõ vấn đề và thể hiện rằng bạn thực sự lắng nghe.

Biết cách diễn đạt rõ ràng, thuyết phục: Một câu nói có thể truyền tải nhiều ý nghĩa khác nhau tùy vào cách bạn diễn đạt. Vì vậy, để giao tiếp hiệu quả, bạn cần sử dụng ngôn từ rõ ràng, mạch lạc, tránh vòng vo hoặc nói quá nhanh khiến người nghe khó hiểu. Ngoài ra, giọng điệu, ngữ điệu và tốc độ nói cũng ảnh hưởng rất lớn đến hiệu quả giao tiếp. Một giọng nói truyền cảm, có điểm nhấn sẽ giúp câu chuyện trở nên hấp dẫn hơn.

Ngôn ngữ cơ thể – Vũ khí giao tiếp quan trọng: Không chỉ lời nói, ngôn ngữ cơ thể cũng đóng vai trò quan trọng trong giao tiếp. Một ánh mắt tự tin, một nụ cười thân thiện hay một cái gật đầu đúng lúc có thể giúp bạn tạo ấn tượng tốt với người đối diện. Ngược lại, nếu bạn khoanh tay trước ngực, cúi gằm mặt hoặc tránh ánh mắt của người khác, điều đó có thể khiến bạn trông thiếu tự tin và khó gần. Hãy luôn duy trì tư thế thoải mái, giữ ánh mắt giao tiếp và thể hiện thái độ cởi mở khi trò chuyện.

Biết cách đặt câu hỏi để duy trì cuộc trò chuyện: Một cuộc hội thoại hay không chỉ là việc bạn nói tốt mà còn phải biết cách khơi gợi câu chuyện để đối phương cảm thấy hứng thú. Hãy đặt những câu hỏi mở, thay vì chỉ hỏi “có” hoặc “không”. Ví dụ, thay vì hỏi “Bạn có thích công việc hiện tại không?”, hãy hỏi “Công việc hiện tại có điều gì khiến bạn cảm thấy hứng thú nhất?”. Những câu hỏi mở sẽ giúp cuộc trò chuyện trở nên tự nhiên và sâu sắc hơn.

Giao tiếp linh hoạt trong từng hoàn cảnh: Mỗi hoàn cảnh khác nhau đòi hỏi cách giao tiếp khác nhau. Khi nói chuyện với bạn bè, bạn có thể thoải mái và vui vẻ, nhưng khi giao tiếp trong môi trường công việc, bạn cần thể hiện sự chuyên nghiệp. Việc điều chỉnh cách nói chuyện phù hợp với từng đối tượng và tình huống sẽ giúp bạn tạo được thiện cảm và xây dựng mối quan hệ tốt đẹp.

- Dám nói chuyện để mở ra cánh cửa thành công:

Trong xã hội hiện đại, những người giỏi giao tiếp luôn có lợi thế hơn trong công việc và cuộc sống. Một nhân viên biết cách thể hiện ý tưởng rõ ràng sẽ dễ dàng được cấp trên đánh giá cao. Một nhà lãnh đạo có khả năng thuyết phục sẽ dễ dàng dẫn dắt đội nhóm. Một người bạn biết lắng nghe và chia sẻ sẽ luôn được mọi người yêu mến.

Tất cả những điều này đều bắt đầu từ một điều đơn giản: dám nói chuyện. Khi bạn dám nói, bạn sẽ có cơ hội học hỏi, kết nối và phát triển bản thân. Hãy nhớ rằng, giao tiếp không phải là một tài năng bẩm sinh, mà là một kỹ năng có thể rèn luyện. Chỉ cần kiên trì và chủ động, bạn sẽ từng bước trở thành một người giao tiếp giỏi và đạt được nhiều thành công trong cuộc sống.

Phần 2: Kĩ năng giao tiếp với mỗi hoàn cảnh và đối tượng khác nhau.

- Kĩ năng phỏng vấn xin việc

Trong môi trường cạnh tranh khốc liệt, cùng trình độ đấy, năng lực như nhau đấy nhưng thực tế cho thấy những người khéo ăn nói, có chủ kiến sẽ được trọng dụng hơn những người không khéo ăn nói. Biết cách ăn nói khéo léo sẽ được đồng nghiệp quý mến, được lãnh đạo ưu ái. Đặc biệt, khi phỏng vấn xin việc, lời bạn nói ra sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến việc bạn có thể mở được cánh cổng của công ty hay không.

Khi phỏng vấn, có một vài điều bạn cần ghi nhớ. Đó là:

1. Trước tiên, hãy giới thiệu bản thân một cách khéo léo. Một lời giới thiệu hay sẽ để lại một ấn tượng sâu sắc. Làm được như vậy, coi như bạn đã thành công một nửa.

2. Hỏi thăm lễ phép, chủ đề rõ ràng.

3. Thực tế chiến thắng hùng biện: bạn không nên quá khoa trương về kinh nghiệm làm việc. Hãy chứng minh năng lực bằng thành tích và ví dụ thực tế, như vậy nhà tuyển dụng mới thấy rõ năng lực của bạn.

4. Chừa đường lui cho mình: không nên dùng câu khẳng định: “Tôi rất thành thạo nghiệp vụ này!”. Nếu bị hỏi vặn lại, bạn sẽ trả lời như thế nào? Chắc chắn chúng ta sẽ không tránh khỏi lúng túng.

5. Cần chú ý một vài điều cấm kị khi giới thiệu trong phỏng vấn xin việc:

- Cố ý khoe khoang

- Tỏ ra đắc ý, kiêu căng

- Ngôn ngữ sáo rỗng

Phỏng vấn là để tiếp thị bản thân. Do đó, nỗ lực thể hiện mình là có thể hiểu được. Thế nhưng khi giới thiệu nhất định phải khách quan, dùng ngôn ngữ thực tế đánh giá bản thân, như vậy bạn mới có cơ hội có được công việc bạn mong muốn.

 - Cách giao tiếp với lãnh đạo để giành cơ hội phát triển trong nghề nghiệp

Trong công việc, lãnh đạo là người chỉ huy, cũng là người nắm quyền. Giao tiếp khéo léo với lãnh đạo là điều kiện tiền đề giúp bạn thuận lợi trong công việc. Nó yêu cầu bạn phải nắm vững kĩ năng ngôn ngữ:

- Tập trung tinh thần nghe hết nội dung lãnh đạo nói, không nên quá căng thẳng.

- Vô tư cống hiến ý tưởng, suy nghĩ.

- Luôn giữ thái độ chừng mực, lễ phép, khiêm tốn.

- Chủ động chào hỏi lãnh đạo.

- Thích ứng ngôn ngữ lãnh đạo: tìm hiểu tính cách, sở thích, thói quen của họ.

- Chọn cơ hội thích hợp để trò chuyện, báo cáo với lãnh đạo.

- Chuẩn bị kĩ nội dung giao tiếp.

Hãy chủ động giao tiếp và báo cáo với lãnh đạo! Việc này sẽ giúp họ nắm rõ được công việc bạn đang làm, hiểu bạn và tạo điều kiện giúp đỡ công việc của bạn.

 - Khéo ăn nói trong nghệ thuật bán hàng

Trong thời đại kinh tế, thương trường chính là chiến trường. Điều bạn cần có là trí tuệ, năng lực và phong độ, tất nhiên là phải có tài ăn nói khéo léo nữa. Đối với những người làm công việc tiếp thị, ngoài việc sử dụng sự đặc sắc của sản phẩm để thu hút khách hàng thì chúng ta cũng cần sử dụng ngôn ngữ để thuyết phục họ. Khi giao tiếp với khách hàng, ngôn ngữ phải thân thiện, tạo cho họ cảm giác hài lòng.

Là một nhân viên bán hàng, bị khách hàng từ chối là chuyện rất bình thường. Muốn trở thành một nhân viên bán hàng ưu tú, bạn không thể rút lui trong trường hợp này. Khi từ chối, khách hàng thường nói: “Để tôi suy nghĩ thêm!”. Lợi dụng chính câu nói này, hãy phát huy năng lực, nỗ lực để đạt được thành công trong việc bán hàng bằng các câu nói tương tự như: “Tôi rất vui khi nghe anh nói phải suy nghĩ thêm, anh vẫn rất hứng thú với sản phẩm của chúng tôi. Vậy để tôi nói chi tiết hơn giúp anh cân nhắc…”. Bạn có thể thu hút khách hàng bằng việc nêu ra lợi ích của sản phẩm, hiệu ứng người nổi tiếng, ngôi sao – những người dùng sản phẩm có hiệu quả.

Là nhân viên bán hàng, hãy đứng trên lập trường khách hàng để tự trả lời các câu hỏi. Và cũng cần nhớ rằng, bạn chỉ có 30 giây để mở đầu. Lời mở đầu hay sẽ khiến họ phản ứng tích cực.

Trong quá trình bán hàng, khi tiếp thị sản phẩm, đầu tiên phải khiến khách hàng thích chúng ta, như thế mới có thể giao lưu sâu hơn, đạt được mục đích như mong muốn. Vậy phải làm thế nào? Yếu tố hài hước luôn là chìa khóa vạn năng cho hầu hết các vấn đề. Hãy ăn nói nhẹ nhàng nhưng không kém phần hài hước. Bản thân lời nói hài hước chính là ngôn ngữ quảng cáo mang tính nghệ thuật, nếu biết cách dùng sẽ để lại ấn tượng sâu sắc cho mọi người – đó chính là một cách tiếp thị hiệu quả. Bên cạnh đó, ngôn ngữ cần sinh động, hình tượng. Tuy nhiên, nên tránh dùng từ “nhất”, “rẻ”.  Có câu “Tiền nào của nấy”, giá cả và chất lượng vẫn thường đi đôi với nhau. Bên cạnh đó, khen ngợi và quan tâm khách hàng cụ thể, đúng mức cũng là một cách hay để bạn đạt được thuận lợi trong công việc.

Phần 3: Nói năng khéo léo trong những tình huống khó xử

Trong cuộc sống, không phải lúc nào chúng ta cũng giao tiếp trong những hoàn cảnh thuận lợi. Sẽ có những lúc rơi vào tình huống khó xử, khi lời nói có thể trở thành con dao hai lưỡi: nếu không khéo léo, ta có thể làm tổn thương người khác, khiến mọi việc trở nên căng thẳng, hoặc thậm chí đánh mất các mối quan hệ quan trọng. Chính vì thế, nghệ thuật nói chuyện trong những tình huống khó xử không chỉ là một kỹ năng mà còn là sự khôn ngoan, tinh tế trong ứng xử.

- Giữ bình tĩnh – Nền tảng để xử lý tình huống:

Khi đối mặt với một tình huống căng thẳng hay khó xử, điều đầu tiên ta cần làm là giữ bình tĩnh. Phản ứng nóng vội hay nói năng thiếu suy nghĩ có thể đẩy mọi việc đi xa hơn và gây ra những hậu quả không mong muốn. Hãy dừng lại một chút, hít thở sâu, suy nghĩ thấu đáo trước khi nói. Một người biết kiểm soát cảm xúc và lời nói trong những lúc khó khăn luôn tạo được sự tin cậy và tôn trọng từ người khác.

Bên cạnh đó, bình tĩnh giúp ta quan sát tình huống một cách khách quan hơn. Khi không để cảm xúc lấn át, ta có thể nhận diện rõ nguyên nhân vấn đề và tìm ra cách ứng xử phù hợp nhất. Thay vì phản ứng ngay lập tức, hãy dành thời gian để suy nghĩ xem điều gì là quan trọng nhất trong tình huống này: giữ gìn mối quan hệ, bảo vệ lợi ích cá nhân hay tìm ra một giải pháp hài hòa?

- Lựa chọn từ ngữ khéo léo – Nói sao cho đúng mực:

Trong những tình huống nhạy cảm, mỗi lời nói đều có thể trở thành một tia lửa khiến vấn đề bùng nổ hoặc một chiếc cầu nối giúp hóa giải mâu thuẫn. Vì vậy, ta cần đặc biệt chú ý đến cách lựa chọn từ ngữ.

Không nói thẳng một cách phũ phàng: Sự thật đôi khi không dễ nghe, nhưng cách nói sẽ quyết định cách người khác đón nhận nó. Nếu cần góp ý hay phê bình ai đó, hãy nói với thái độ xây dựng thay vì chỉ trích.

Thay vì nói:“Bạn làm sai hoàn toàn rồi, cách làm này thật ngớ ngẩn.”
Hãy thử nói:“Mình nghĩ nếu thử làm theo cách này, có thể sẽ hiệu quả hơn.”

Khi cần từ chối ai đó, cũng không nên nói quá thẳng thừng như:“Tôi không thể giúp bạn, chuyện này không liên quan đến tôi.”
Thay vào đó, hãy diễn đạt nhẹ nhàng hơn: “Mình rất muốn giúp, nhưng hiện tại mình đang có một số việc quan trọng cần giải quyết. Nếu có thể, mình sẽ hỗ trợ sau nhé.”

Giữ thái độ trung lập, tránh đổ lỗi: Trong những tình huống tranh cãi hay xung đột, việc đổ lỗi chỉ khiến vấn đề trở nên căng thẳng hơn.

Thay vì nói:“Chính vì bạn mà mọi thứ rối tung lên.”
Hãy thử:“Có lẽ đã có một số hiểu lầm ở đây, chúng ta có thể cùng tìm cách giải quyết không?”

Khi đề cập đến vấn đề nhạy cảm, hãy sử dụng cách nói mang tính chung chung hơn để tránh làm đối phương cảm thấy bị công kích.

Ví dụ, thay vì nói:“Bạn lúc nào cũng đến trễ, làm mọi người phải chờ.”
Hãy thử:“Hình như gần đây chúng ta hay gặp khó khăn về thời gian, có cách nào giúp mọi người đến đúng giờ hơn không?”

- Sử dụng sự hài hước để hóa giải căng thẳng:

Sự hài hước là một vũ khí tuyệt vời trong giao tiếp, đặc biệt là khi rơi vào tình huống khó xử. Một câu nói hóm hỉnh đúng lúc có thể xóa tan bầu không khí căng thẳng và giúp mọi người cảm thấy thoải mái hơn.

Tuy nhiên, sự hài hước cần được sử dụng đúng cách. Đừng biến nó thành lời chế giễu hay làm đối phương mất mặt, vì như vậy sẽ phản tác dụng.

- Lắng nghe nhiều hơn, nói ít lại:

Trong những tình huống khó xử, đôi khi im lặng và lắng nghe sẽ hiệu quả hơn là cố gắng nói quá nhiều. Khi ai đó đang tức giận hoặc xúc động, điều họ cần không phải là lời khuyên ngay lập tức, mà là một người thực sự lắng nghe họ.

Chỉ khi đối phương cảm thấy được thấu hiểu, ta mới có thể tìm ra cách nói chuyện phù hợp để giải quyết vấn đề một cách khéo léo.

- Luôn đặt mình vào vị trí của người khác:

Cuối cùng, điều quan trọng nhất để nói năng khéo léo trong tình huống khó xử chính là sự thấu cảm. Khi giao tiếp, nếu ta chỉ tập trung vào suy nghĩ và cảm xúc của bản thân, rất dễ làm tổn thương người khác mà không nhận ra. Nhưng khi biết đặt mình vào vị trí của đối phương, ta sẽ tìm được cách diễn đạt sao cho không gây tổn thương mà vẫn truyền tải được điều mình muốn nói.

IV. Lời kết

Nói năng khéo léo trong những tình huống khó xử không phải là việc né tránh sự thật hay chỉ nói những điều dễ nghe, mà là cách ta truyền đạt thông điệp một cách tinh tế, tránh làm tổn thương người khác và giúp mọi chuyện được giải quyết theo hướng tích cực nhất. Đó là sự kết hợp giữa bình tĩnh, lựa chọn từ ngữ thông minh, sử dụng sự hài hước đúng lúc, lắng nghe chân thành và quan trọng nhất là thấu hiểu cảm xúc của đối phương. Khi làm chủ được những kỹ năng này, bạn không chỉ cải thiện khả năng giao tiếp mà còn xây dựng được những mối quan hệ vững chắc, bền lâu trong cuộc sống.