Tâm Lý Học Thành Công Review – Tư Duy Cố Định Và Tư Duy Phát Triển

Bạn đã bao giờ tự hỏi tại sao một số người luôn tiến bộ và đạt được thành công, trong khi những người khác lại dậm chân tại chỗ? Cuốn sách Mindset của Carol S. Dweck có thể chính là câu trả lời bạn đang tìm kiếm. Qua những nghiên cứu sâu sắc và cách tiếp cận đột phá, Dweck đã làm sáng tỏ cách tư duy ảnh hưởng đến thành tích và thành công của chúng ta. Trong bài viết này, Trạm Sách sẽ tóm tắt sách Tâm Lý Học Thành Công giúp bạn phát triển tư duy và khai phá toàn bộ tiềm năng của mình.

Về Carols Dweck – Tác giả sách Tâm Lý Học Thành Công

Tiến sĩ Carol S. Dweck là giáo sư tâm lý học tại Đại học Stanford, đồng thời là thành viên của Viện Hàn lâm Khoa học và Nghệ thuật Hoa Kỳ. Bà là tác giả của cuốn sách Self-Theories: Their role in Motivation, Personality, and Development (Thuyết Tự Thân: Vai Trò Của Chúng Đối Với Động Lực, Nhân Cách Và Sự Phát Triển Của Con Người), tác phẩm đã giành hạng mục Cuốn sách của năm tại giải thưởng World Education Fellowship.

Tiến sĩ Dweck cũng là tác giả của nhiều bài viết trên các tờ báo danh tiếng như The New York Times, The Washington Post, The Boston Globe và The New Yorker. Bà từng xuất hiện trên các chương trình truyền hình lớn như 20/20 và Today. Ngoài ra, bà còn là diễn giả toàn cầu về nhiều chủ đề liên quan đến động lực và đã từng giảng dạy tại các trường đại học danh tiếng như Columbia và Harvard.

Tâm Lý Học Thành Công (Mindset) là một cuốn sách được viết bởi Giáo sư tâm lý học người Mỹ Carol Dweck, tập trung vào sức mạnh của tư duy và ảnh hưởng sâu sắc của nó đến sự thành công trong hầu hết các khía cạnh của cuộc sống.

Tâm Lý Học Thành Công review nội dung chính

Thông thường, chúng ta có xu hướng tin rằng thành công chỉ dành cho những người có tài năng thiên bẩm hoặc gặp may mắn. Tuy nhiên, khi đọc Tâm Lý Học Thành Công quan điểm của bạn có thể thay đổi một cách đáng kể. Cuốn sách mang đến một góc nhìn mới mẻ về thành công giúp bạn nhận ra rằng thành công không chỉ dành cho những người tài năng hay may mắn, mà thực sự bắt nguồn từ việc thay đổi, rèn luyện và phát triển tư duy.

Dựa trên các nghiên cứu tâm lý về hành vi con người, Tâm Lý Học Thành Công không chỉ đưa ra các lý thuyết mà còn trình bày những ví dụ thực tiễn. Qua đó, người đọc có thể dễ dàng nhận thấy tầm quan trọng và lợi ích của việc thay đổi tư duy.

Đây là một cuốn sách hữu ích cho mọi đối tượng, từ giáo viên, nhà kinh doanh, huấn luyện viên cho đến những người đang trên hành trình phát triển và hoàn thiện bản thân, ở bất kỳ lĩnh vực hay ngành nghề nào.

Tâm Lý Học Thành Công review chương 1: Các kiểu tư duy

Hai loại tư duy

Cuốn sách đề cập đến hai loại tư duy cơ bản: tư duy cố định và tư duy phát triển.

Những người có tư duy cố định tin rằng khả năng của họ là cố định, không thể thay đổi, bất kể trong lĩnh vực nào. Họ cho rằng mình chỉ đạt được một giới hạn nhất định và không thể phát triển thêm. Ngược lại, những người có tư duy phát triển tin rằng kết quả và khả năng có thể thay đổi nếu họ cam kết học hỏi và rèn luyện. Họ hiểu rằng hiện tại họ chưa thành công không có nghĩa là tương lai sẽ như vậy. Tư duy phát triển khuyến khích họ kiên trì, không ngừng vượt qua thử thách để khám phá tiềm năng của bản thân.

Để minh họa sự khác biệt giữa hai loại tư duy này, Tâm Lý Học Thành Công đưa ra ví dụ:

Một ngày nọ, A có buổi học rất quan trọng và rất yêu thích môn học đó. Tuy nhiên, khi giáo viên trả bài giữa kỳ, A chỉ đạt điểm C+, điều này khiến A vô cùng thất vọng. Trên đường về nhà, A bị cảnh sát phạt vì dừng xe không đúng nơi quy định. Thêm vào đó, khi A gọi điện chia sẻ với bạn bè, người bạn tỏ ra thờ ơ. Nếu bạn là A, bạn sẽ cảm thấy thế nào và phản ứng ra sao?

Kết quả từ các nhóm thực nghiệm cho thấy:

Những người có tư duy cố định thường phản ứng theo kiểu: “Tôi cảm thấy bị hắt hủi”, “Tôi là kẻ ngu ngốc”, “Tôi là người thất bại” hoặc “Cuộc sống thật bất công, mọi nỗ lực đều vô ích”.

Trong khi đó, những người có tư duy phát triển lại phản ứng theo cách khác: “Tôi cần cố gắng hơn ở lớp, chú ý hơn khi đỗ xe và quan tâm xem người bạn của mình có đang trải qua một ngày tồi tệ không” hoặc “Điểm C+ cho thấy tôi cần nỗ lực nhiều hơn trong học tập, nhưng tôi vẫn còn nửa kỳ để cải thiện điểm số”.

Điểm khác biệt chính giữa hai kiểu tư duy

Người có tư duy cố định thường liên kết những sự kiện tiêu cực với giá trị bản thân, coi đó là những đặc điểm không thể thay đổi. Ngược lại, người có tư duy phát triển không đánh giá giá trị bản thân dựa trên những sự kiện tiêu cực mà nhìn nhận chúng như cơ hội để đối mặt và giải quyết vấn đề. Mặc dù cũng trải qua cảm giác thất vọng và buồn rầu, họ nhìn thấy thách thức là cơ hội để tiến bộ.

Tâm Lý Học Thành Công nhấn mạnh một thông điệp quan trọng:

“Việc có tư duy cố định không phải là xấu. Ai cũng có thể sở hữu loại tư duy này ở một số khía cạnh, nhưng điều quan trọng là tất cả chúng ta đều có khả năng phát triển tư duy thông qua học tập và rèn luyện. Không ai hoàn toàn thuộc về một loại tư duy, đôi khi chúng ta dao động giữa hai kiểu tư duy này”.

Tâm Lý Học Thành Công review chương 2: Bên trong tư duy

Khi bạn bước vào một kiểu tư duy, tức là bạn đang bước vào một thế giới hoàn toàn mới.

Trong một thế giới, thất bại là trở ngại lớn. Bị điểm kém, thất bại trong một cuộc thi, bị sa thải hay từ chối đều được xem là minh chứng cho việc bạn không thông minh hoặc không có tài năng.

Ở thế giới khác, thất bại lại mang nghĩa là chưa phát triển đầy đủ và chưa đạt được mục tiêu chỉ đơn giản là dấu hiệu bạn chưa khai thác hết tiềm năng của mình.

Carol Dweck đã thực hiện nghiên cứu trên hàng nghìn người, từ lứa tuổi mẫu giáo trở đi và bà vô cùng ngạc nhiên khi nhận thấy rất nhiều người từ chối cơ hội học hỏi chỉ vì sợ bị đánh giá về khả năng của mình. Trong một thử nghiệm, khi cho các em nhỏ lựa chọn làm lại một bài tập xếp hình đơn giản hoặc thử thách với bài khó hơn, hầu hết đều chọn làm lại bài dễ. Ngay từ nhỏ, nhiều em đã phát triển tư duy cố định (tin rằng khả năng của mình là cố định) vì sợ rằng nếu làm sai sẽ bị cho là không thông minh. Đối với các em, thông minh có nghĩa là không mắc sai lầm.

Ngược lại, những em có tư duy phát triển (tin rằng con người có thể thông minh hơn) lại chọn thử thách với bài tập khó để học hỏi thêm điều mới.

Điều này tương tự với các sinh viên. Trong các khóa học tiếng Anh hay kỹ năng mềm, những sinh viên có tư duy phát triển luôn tận dụng mọi cơ hội để học hỏi, trau dồi kỹ năng. Trong khi đó, các sinh viên có tư duy cố định thường ngại tham gia vì sợ sẽ bộc lộ những thiếu sót của bản thân.

Theo Tâm Lý Học Thành Công, Hiện tượng này cũng đúng khi áp dụng với các CEO của những công ty lớn. Những CEO chỉ quan tâm đến việc duy trì hình ảnh hoàn hảo và không sẵn sàng đối mặt với điểm yếu của mình thường dễ đưa ra những quyết định sai lầm. Thay vì nghĩ về lợi ích của tổ chức, họ thường đưa ra các quyết định nhằm bảo vệ hình ảnh cá nhân. Hiện tượng này được gọi là “căn bệnh CEO”.

Tuy nhiên, vẫn có những nhà lãnh đạo tài năng. Họ thẳng thắn nhìn nhận những thiếu sót của mình và không ngừng phát triển khả năng lãnh đạo để tiến xa hơn.

Xem thêm: Tóm Tắt Sách Nghĩ Giàu Làm Giàu: Bí Quyết Thành Công Từ Tư Duy

Tâm Lý Học Thành Công review chương 3: Sự thật về năng lực và thành tích

Bạn có biết về Thomas Edison, người đã sáng chế ra bóng đèn và mang ánh sáng cho toàn nhân loại? Hình ảnh quen thuộc mà chúng ta thường hình dung về ông:

“Ông là một nhà phát minh làm việc một mình trong một xưởng nhỏ với đủ loại dụng cụ xung quanh. Ông khom mình cúi xuống chiếc đèn tròn và đột nhiên, ánh sáng bừng lên. Edison được xem là thiên tài, một vĩ nhân đã mang ánh sáng đến cho toàn thế giới”.

Tuy nhiên, sự thật Tâm Lý Học Thành Công đưa ra lại rất khác:

“Quá trình chế tạo bóng đèn không chỉ là nỗ lực đơn độc của Edison. Ông có tới 30 trợ lý, trong đó bao gồm nhiều nhà khoa học được đào tạo bài bản, họ làm việc miệt mài ngày đêm trong một phòng thí nghiệm hiện đại do một công ty tài trợ”.

Sáng chế bóng đèn không phải là kết quả của một phát minh đơn lẻ, mà là thành quả của một mạng lưới lớn các nhà khoa học đã cống hiến vô vàn thời gian và công sức.

Tương tự, cuốn “Nguồn gốc của các loài” của Darwin cũng không phải là thành quả của một cá nhân đơn độc. Công trình để đời này là kết quả của nhiều năm nỗ lực tập thể, hàng trăm cuộc thảo luận với đồng nghiệp và cố vấn cùng vô số lần viết lại bản thảo và nửa đời cống hiến của Darwin.

Mozart cũng vậy, ông đã phải lao động miệt mài suốt hơn mười năm trước khi sáng tạo ra những tác phẩm âm nhạc mà ngày nay chúng ta tôn vinh. Trước đó, phần lớn các tác phẩm của ông đều không có gì nổi bật hay đặc biệt.

Chúng ta thường có những quan niệm sai lầm về tài năng và thành tích, đặc biệt là về những người xuất chúng sống cô độc. Người ta thường nghĩ rằng những thiên tài bẩm sinh không cần nỗ lực và có thể dễ dàng đạt được thành công trong chốc lát. Nhưng thực tế không phải như vậy. Những cá nhân xuất sắc nhất thường là những người làm việc chăm chỉ và nỗ lực nhiều nhất. Điểm khởi đầu của họ có thể rất mờ nhạt, nhưng sự cống hiến và nỗ lực đã giúp họ vượt qua.

Dù không thể phủ nhận sự tồn tại của những người có tài năng bẩm sinh, chúng ta không nên so sánh mình với họ. Mỗi người đều có xuất thân, hoàn cảnh và mong muốn khác nhau và chính những yếu tố này tạo ra con đường phát triển riêng biệt cho mỗi người.

Tóm lại, thông điệp chính của sách Tâm Lý Học Thành Công chương này nhấn mạnh tầm quan trọng của việc cam kết nỗ lực, không ngừng học hỏi và tập trung rèn luyện để đạt được thành công.

Tâm Lý Học Thành Công review chương 4: Tư duy của nhà vô địch

Trong thể thao, nhiều người thường tin rằng năng khiếu và thể lực bẩm sinh là yếu tố quyết định thành công. Ngay cả các chuyên gia cũng tìm kiếm những vận động viên được cho là có tài năng thiên bẩm. Tuy nhiên, theo Carol Dweck, điều quan trọng hơn cả năng khiếu bẩm sinh chính là tư duy và tầm nhìn của vận động viên.

Một vận động viên có thể không sở hữu thể hình vượt trội, nhưng nếu họ có tư duy phát triển, họ có thể không ngừng học hỏi, luyện tập và phân tích chiến thuật để cải thiện khả năng của mình. Nhờ vào việc vượt qua nỗi sợ thất bại và duy trì tinh thần kiên trì, họ có thể đạt được những thành tựu lớn trong sự nghiệp thể thao của mình.

Tâm Lý Học Thành Công nhấn mạnh rằng tư duy không chỉ là một yếu tố phụ trợ mà thực sự đóng vai trò then chốt trong việc giúp vận động viên vươn tới thành công. Chính tư duy phát triển giúp họ không ngại khó khăn, không ngừng học hỏi từ thất bại và tìm ra con đường để tiến bộ hơn mỗi ngày.

Tâm Lý Học Thành Công review chương 5: Tư duy và khả năng lãnh đạo trong kinh doanh

Giống như trong thể thao, các doanh nghiệp cũng thường bị ám ảnh bởi khái niệm tài năng. Họ chi ra những khoản tiền khổng lồ để thu hút các nhân tài xuất chúng. Điều này không sai, nhưng việc quá tôn sùng tài năng trong giới lãnh đạo kinh doanh vô tình định hướng nhân viên theo tư duy cố định, gián tiếp buộc họ phải luôn thể hiện mình là người vượt trội.

Các nhà lãnh đạo có tư duy cố định cũng thường nhìn nhận thế giới theo cách phân chia thành hai cấp độ: những người ưu việt và những người kém cỏi. Do luôn muốn khẳng định mình là người xuất sắc, họ có thể đưa ra các quyết định cứng nhắc chỉ nhằm củng cố cái tôi khiến công ty dễ rơi vào bờ vực phá sản. Carol Dweck đã phân tích nhiều ví dụ về những nhà lãnh đạo có tư duy cố định trong cuốn sách của mình làm sáng tỏ cách tư duy này có thể gây hại như thế nào cho doanh nghiệp.

Ngược lại, Tâm Lý Học Thành Công cũng chỉ ra những tố chất của các nhà lãnh đạo tuyệt vời. Họ không nhất thiết phải là những người có tài năng phi thường, nhưng họ có khả năng đưa công ty từ vị trí tốt đến xuất sắc. Bí quyết của họ nằm ở việc sở hữu tư duy phát triển.

“Trong một nghiên cứu kéo dài 5 năm của Jim Collins và nhóm nghiên cứu, họ đã chọn ra 11 công ty có mức lợi nhuận cổ phiếu duy trì sự tăng trưởng vượt trội trong suốt 15 năm. Họ so sánh với các công ty cùng ngành có lợi nhuận tương tự nhưng không thể đạt bước nhảy vọt hay giữ vững vị thế lâu dài. Kết quả cho thấy, những công ty có thể duy trì sự xuất sắc này đều có các nhà lãnh đạo với tư duy phát triển – những người tin vào tiềm năng phát triển của con người”.

Những nhà lãnh đạo này nổi bật bởi tính khiêm nhường. Họ không cố gắng tỏ ra vượt trội hơn người khác, không phô trương quyền lực hay nhận công về mình. Thay vào đó, họ tập trung vào việc không ngừng nỗ lực, trọng dụng nhân tài và sẵn sàng thừa nhận sai lầm của bản thân. Họ luôn suy nghĩ và đặt câu hỏi nhằm hướng đến lợi ích lâu dài của công ty chứ không chỉ tập trung vào việc bảo vệ hình ảnh cá nhân.

Xem thêm: Bí Mật Tư Duy Triệu Phú Tóm Tắt – 17 Tư Duy Tạo Nên Thịnh Vượng

Tâm Lý Học Thành Công review chương 6: Tư duy trong tình yêu

Tâm Lý Học Thành Công đã xem xét tư duy từ góc độ cá nhân và khám phá cách tư duy ảnh hưởng đến các mối quan hệ. Mặc dù tình yêu thường được coi là một khía cạnh thuần túy của cảm xúc, nhưng thực tế nó cũng chịu ảnh hưởng mạnh mẽ từ tư duy. Cách một người đối mặt và xử lý tình huống tan vỡ hay nỗi đau có thể phản ánh tư duy của họ trong tình yêu.

Với những người có tư duy cố định, sự khước từ hay chia tay có thể trở thành một sự phán xét về con người họ. Họ có xu hướng xem nỗi đau này là vĩnh viễn, coi đó là dấu hiệu rằng họ không thể yêu được nữa và thậm chí có thể tìm cách trả thù nếu họ từng bị phản bội.

Ngược lại, những người có tư duy phát triển lại đối diện với sự đau buồn theo cách khác. Khi trải qua cảm giác tổn thương từ một mối quan hệ tan vỡ, họ chọn nuôi dưỡng suy nghĩ tích cực và tìm cách vượt qua nỗi đau thông qua sự tha thứ.

Trong sách Tâm Lý Học Thành Công, một người phụ nữ có tư duy phát triển đã chia sẻ: “Tôi không phải là thánh, nhưng tôi biết rằng để tâm hồn mình được thanh thản, tôi cần phải tha thứ và quên đi. Anh ấy đã làm tôi đau khổ, nhưng cuộc sống của tôi vẫn còn dài phía trước và tôi không thể sống mãi trong quá khứ”.

Một người đàn ông với tư duy phát triển cũng chia sẻ quan điểm: “Trước đây tôi nghĩ rằng tình yêu sẽ vượt qua tất cả, nhưng bây giờ tôi hiểu rằng tình yêu cũng cần rất nhiều sự giúp đỡ”. Anh cũng nói thêm: “Tôi đã học được nhiều điều về mẫu người phù hợp với mình. Mỗi mối quan hệ đều mang lại cho tôi cái nhìn rõ hơn về người đồng hành lý tưởng”.

Nhờ vào tư duy phát triển, họ không cảm thấy phải chịu đựng nỗi đau suốt đời. Thay vào đó, họ xem đó là cơ hội để học hỏi về bản thân và các mối quan hệ, từ đó tạo dựng những trải nghiệm tốt đẹp hơn trong tương lai.

Trong tình yêu, tư duy phát triển có thể giúp chúng ta rất nhiều. Với tư duy cố định, bạn có thể tin rằng phẩm chất của con người và mối quan hệ là cố định, rằng cả bạn, đối phương và mối quan hệ sẽ luôn hoàn hảo. Điều này khiến chúng ta dễ đau khổ khi vỡ mộng về một viễn cảnh “mãi mãi hạnh phúc”.

Tuy nhiên, với tư duy phát triển, bạn hiểu rằng tất cả các yếu tố trong mối quan hệ đều có khả năng thay đổi. Cả bạn, đối phương, và mối quan hệ đều có thể phát triển. Điều này giúp bạn nhận ra rằng tình yêu không phải lúc nào cũng là màu hồng mà còn cần sự nỗ lực và đồng hành từ cả hai phía để vượt qua những thăng trầm trong cuộc sống.

Dweck trình bày trong Tâm Lý Học Thành Công: Trong những mối quan hệ không thể cứu vãn, tư duy phát triển cũng giúp bạn chữa lành tổn thương và từng bước tiến lên con đường phù hợp với mình, không bị ràng buộc bởi quá khứ.

Tâm Lý Học Thành Công review chương 7: Tư duy đến từ đâu?

Một trong những chương cuối cùng của cuốn sách tập trung vào vai trò của cha mẹ, giáo viên và huấn luyện viên đặc biệt là cách chúng ta nên khen ngợi và khuyến khích người khác (bao gồm cả trẻ em) để giúp họ phát huy tối đa khả năng của mình. Thay vì khen ngợi tài năng hay sự thông minh bẩm sinh, chúng ta nên tập trung vào nỗ lực, thời gian và công sức mà họ đã bỏ ra để hoàn thành công việc.

Trích một ví dụ trong sách Tâm Lý Học Thành Công: Khi một đứa trẻ khoe với mẹ về điểm số tốt trong bài kiểm tra, thay vì nói “Ôi, con thông minh quá!” hoặc “Con thật tài năng!” (vô tình gửi đi thông điệp rằng trẻ đạt điểm cao vì sự thông minh bẩm sinh và có thể không cần nỗ lực thêm trong tương lai), người mẹ có thể nói: “Mẹ rất vui vì điểm số của con, điều đó chứng tỏ con đã rất chăm chỉ và nỗ lực”. Câu nói này công nhận sự cố gắng của trẻ đồng thời khuyến khích trẻ tiếp tục chăm chỉ khi gặp khó khăn. Vì chỉ trí thông minh không thôi có thể chưa đủ để vượt qua mọi thử thách.

Phương pháp khen ngợi này có thể được áp dụng cho bất kỳ ai từ bạn bè, người thân trong gia đình đến đồng nghiệp. Nó không chỉ công nhận khả năng của họ mà còn giúp họ hiểu rằng thành công là kết quả của sự nỗ lực chứ không phải chỉ dựa vào tài năng bẩm sinh. Điều này tạo động lực để mọi người tiếp tục cố gắng và phấn đấu khi đối mặt với những thử thách trong cuộc sống.

Tâm Lý Học Thành Công review chương 8: Thay đổi tư duy

Mọi người có thể khác nhau về tài năng, năng khiếu và sở thích nhưng tất cả chúng ta đều có khả năng thay đổi và phát triển thông qua việc học hỏi và trau dồi kiến thức, kỹ năng. Điều đó không có nghĩa là ai cũng có thể trở thành một Edison hay Mozart. Tất nhiên, không phải ai cũng có thể đạt được những thành tựu vĩ đại như họ.

Tuy nhiên, với tư duy phát triển, con người tin rằng tiềm năng của bản thân vẫn chưa được khám phá hết và không ai có thể dự đoán được những gì họ có thể đạt được sau nhiều năm nỗ lực, học hỏi và rèn luyện. Mỗi người đều có thể sống một cuộc đời tốt đẹp nhất, đạt đến tiềm năng cao nhất của bản thân miễn là họ sẵn sàng kiên trì và không ngừng phát triển.

Tâm Lý Học Thành Công là một cuốn sách giúp bạn hiểu rõ về sức mạnh của tư duy thông qua những nghiên cứu đánh giá từ góc độ tâm lý học và hành vi con người. Cuốn sách không chỉ cung cấp những kiến thức lý thuyết mà còn đi kèm với các ví dụ thực tiễn, truyền cảm hứng cho bạn kiên trì nỗ lực hướng tới sự phát triển và mục tiêu cá nhân. Qua đó, bạn có thể từng bước trở thành phiên bản tốt hơn của chính mình, cả ở hiện tại lẫn tương lai. Hy vọng những chia sẻ này sẽ giúp bạn có cái nhìn sâu sắc hơn về cuốn sách.